دکتر ضیایی استادیار دانشگاه ایلام ضمن تشکر از بنیاد نخبگان استان جهت برگزاری کارگاه؛ در ابتدا اظهار داشتند: که محدوده عقل در حوزه تصویر دینی و معرفت دینی چگونه است؟ عقل ما تا چه حدودی برای ما کارکرد دارد؟ این سوالی است که اکثر کسانی که درگیر مسائل دینی هستند به نوعی در ذهن خود دارند. به طور مثال؛ من از کدام دین هستم و آنچه که من باور دارم چه باوری است، کجا متوجه شویم و به این باورهایمان ایمان بیاوریم؟ آیا وقتی این باورها را اجرا می­کنیم درست هستند؟

ایشان افزود: اینکه ما این باورها را از کجا بدانیم قطعاً یکی از منابع اصلی که در اختیار داریم عقل است، منظور از عقل همان چیزی است که همه ما آن را به عنوان فکر می­شناسیم در واقع علمای فلسفی معتقدند که عقل؛ فکر و محدوده دانش ماست یعنی به چه میزان و در چه نقطه ایی می­تواند به ما کمک کند.

ضیایی در ادامه گفت: ساختار دینی ما شبیه درختی است که هم ساقه و تنه دارد و هم شاخ و برگ؛ اگر درک کنیم که ساقه و ریشه تفکر دینی ما انسان­ها کجای آن قراردارد و انرژیمان را روی تنه و ساقه آن تصور کنیم در انتها هیچ مشکلی برای ما پیش نمی­آید. در این راستا اصول اساسی در ایمان دینی می­شود ریشه و ساقه درخت مانند ایمان توحید به وجود خداوند؛ تنه درخت را ایمان به وحی، پیامبر و صدق او در نظر می­گیریم، شاخه و برگ های درخت نیز دستورات دینی می­باشد. لذا نیاز نیست برای این­که درخت قوت بگیرد تک تک شاخ و برگ­هایش را تثبیت کنیم در واقع اگر ریشه و ساقه درخت قوی باشد برگ­های سالم به وجود می­آیند.

ایشان در ادامه افزودند: در ساختار دینی بهترین راهکار این است که انرژی تفکر و تمرکز عقلی خود را روی اساس دین قرار دهیم. مانند اثبات توحید خداوند و رسالت پیامبر.

مدرس کارگاه با تأکید بر بستر تاریخی در تفکرات دینی بیان کرد: به طور مثال؛ دین اسلام در یک بستر تاریخی حدود 1400 یا 1500 سال قبل به وجود آمده است. زمانی ما می­توانیم در مورد اتفاقات درست فکر کنیم که زمینه فکری در مورد آن را یاد گرفته باشیم. به عبارتی شکل فکر دینی تشکیل شده است از فلسفه، توحید، معاد و نبوت که مسئله نبوت با تاریخ مسئله عقلانی را تکمیل می­کند. به طور کلی مسائل تاریخی به ما انسان ها یقین نمی­دهند بلکه احتمال قوی می­دهند مثلاً: به احتمال قوی پیامبری پیامبر برای ما اثبات شده است.

 ضیایی در این راستا افزود: وقتی انسان به حقانیت قرآن پی ببرد جزئیات توحید، معاد و نبوت را برای ما نشان می­دهد یعنی در واقع فلسفه فقط می­تواند مبانی و کلیات را برای ما توضیح دهد در صورتی که قرآن به جزئیات اشاره دارد. تاریخ نیز شخص را مشخص می­کند مثلا اینکه ما انسان ها می­دانیم که باید پیامبری باشد. لذا از ترکیب قرآن، فلسفه، تاریخ و عقل می­رسیم به علمی که با جزئیات بیشتر احادیث را پالایش می­کند.

در پایان نیز مدرس کارگاه به سوالات شرکت کنندگان پاسخ دادند.